در صورت بکار گیری آنزیم ها در استخراج روغن، کاربرد آن ها می تواند در سه گروه طبقه بندی شود: آنزیم هایی که به عملیات پرس کردن کمک می نماید، آنزیم هایی که راندمان استخراج به وسیله حلال را افزایش می دهند و آنهایی که استخراج آبی را تسهیل می کنند.
در تمامی این روش ها،آنزیم های مورد نظر دیواره سلولی مواد حاوی روغن را شکسته و روغن آزاد می شود. ساختمان دیواره سلولی کاملا پیچیده بوده و در بعضی موارد از طبقات و چینه های مختلفی ساخته شده است. در گیاهانی که فرآیند استخراج به کمک آنزیم در مورد آن ها به اجرا در آمده است دیواره سلولی معمولا از ترکیباتی نظیر مواد پکتیکی، سلولز، همی سلولز و چربی های آمیخته با پروتئین ها ساخته شده که با توجه به این پیچیدگی ساختمانی، حد و اندازه تجزیه آنزیمی و دیواره سلولی توسط فاکتورهایی نظیر اجزاء، جزئیات ترکیب شیمیایی، نوع و منبع آنزیمی تعیین می گردد.
در عمل سیستم های آنزیمی چند منظوره استفاده می گردد.
فرآیند استخراج به کمک آنزیم زمانی که مقدار روغن بیشتر و یا مساوی میزان پروتئین باشد فرایندی موفق خواهد بود. این آنزیم ها در گیاهان روغني وجود دارند ولی مقادیر قابل توجهی از آن ها در طی فرآیندهای معمول استخراج نابود می گردند. بنابراین اضافه نمودن چنین سیستم آنزیمی به خمیره حاصل موجب ترمیم و حتی افزایش میزان آنزیم های طبیعی آن می شود.
بخشی از روغن موجود در سلول های حاوی روغن در واکوئل (76%) و به صورت آزاد وجود دارد و بخشی دیگر (24%) به صورت دیسپرس و به شکل قطرات ریز متصل شده به کلوئیدها (از طریق غشاء لیپو پروتئینی آن ها) در سیتوپلاسم قرار دارند. میزان زیادی از بخش روغنی سیتوپلاسم که با کلوئیدها تشکیل امولیسیون می دهد به وسیله عمل آنزیم ها آزاد می شود. بنابراین درصد راندمان بازیابی روغن افزایش می یابد.
این فرمول آنزیمی، دیواره سلولی سلول های حاوی روغن را تخریب نموده و دارای اثرات مشابهی بر سیستم های کلوئیدی (پکتین، همی سلولز، پروتئین و...) که قطرات روغن را در خود نگه می دارند می باشد. بنابراین از این طریق قطرات روغن آزاد شده و به تدریج با یکی شدن، قطرات بزرگتری ایجاد می کند که نهایتا منجر به تولید روغن آزاد می گردد.
با روش های موجود در فرآیند روغن کشی، مقادیر زیادی از روغن، استخراج نشده و در محصولات فرعی باقی می ماند. روغنی که با آب تشکیل امولسیون داده نیز نمی تواند به وسیله روش های تجاری معمول بازیابی گردد در نتیجه در بخش آبی گیاه قرار گرفته و به هدر می رود.
با توجه به مزایای ذکر شده، اهداف زیر در صورت استفاده از کمک فرآیند آنزیمی در استخراج روغن دنبال می شود:
1. بررسی کاربرد در روغن کشی از منابع روغنی
2. بررسی افزایش میزان استخراج روغن به واسطه استفاده از کمک فرآیند آنزیمی
3. بررسی کیفیت روغن استخراج شده به وسیله کاربرد پیش تیمار آنزیمی
4. تعیین میزان راندمان استخراج و خصوصیات کیفی روغن استخراج شده از منابع روغنی با استفاده از فرآیند آنزیمی – آبی.

آنزیم ها:
دیواره سلولی گیاهان از مواد پکتیکی، سلولوتیک و سایر مواد بطور جزئی تشکیل شده که ساختار این مواد و انزیم ها به شرح زیر است:
پکتین ها و پکتیناز ها:
پکتین ماده سیمانی بین سلولی گیاهان بوده و در بخش دیواره میانی قرار گرفته است.زمانی که میوه نارس است این ماده به صورت پروتوپکتین می باشد که در آب نامحلول است و شامل سلولز و مواد پکتیکی است.در طول رسیدن میوه پروتوپکتین به پکتین تبدیل شده و بافت میوه نیز نرم می شود.
چهار نوع انزیم پکتیکی وجود دارند که با توجه به اثر بر سوبستراهای مختلف متفاوتند:
1- پکتین استراز(پکتاز):
در گیاهان عالی، باکتری ها و قارچ ها یافت می شود و به مقدار زیاد در مرکبات و گوجه فرنگی وجود دارد.
گروه های متوکسیل را از پکتین با متوکسیل بالا برداشته و متانول بعلاوه پکتین با متوکسیل پایین تولید می کند.
این انزیم برای اغاز عمل خود به یک گروه کربوکسیل ازاد – در مجاورت گروه استری شده - نیاز دارد. بنابراین پلی گالاکترونیک اسیدی که کاملا متیله شده باشد تحت اثر ان قرار نمی گیرد.
بصورت خطی در طول زنجیر حرکت می کند تا به مانعی برسد.
وجود کاتیون های دو ظرفیتی فعالیت این انزیم را چندین مرتبه افزایش میدهد.
2- پلی گالاکتروناز(پکتیناز):
این انزیم یک دپلیمراز بوده و اتصالات گلیکوزیدی را در مواد پکتیکی هیدرولیز می کند.
به دوصورت اندو و اگزو فعالیت می کند و حاصل عمل ان بر روی پکتین، اسید گالاکترونیک و استر متیله اسید گالاکترونیک است.
اندو بطور تصادفی در رشته فعالیت می کند و اگزو پیوندهای انتهائی زنجیر را میشکند.
3- پکتین لیاز:
این انزیم مشابه با اندوپلی گالاکتروناز عمل می کند با این تفاوت که بر روی باندهای میانی مولکول های متیله شده اثر می گذارد.
4- پکتات لیاز:
این انزیم بطور تصادفی در شکستن پیوندهای گلیکوزیدی بین مولکول های اسید گالاکترونیک متیله نشده در پکتین با متوکسیل پایین عمل می نماید.
عمل شکستن پیوند گلیکوزیدی به شکلی انجام می شود که با جدا شدن اتم هیدروژن از کربن های 4و5 و به دنبال ان تشکیل پیوند دوگانه میان این دو کربن همراه می باشد.
همی سلولز و همی سلولاز:
همی سلولزها، پلی ساکاریدهای غیر نشاسته ای و غیر سلولزی موجود در بافتهای بسیاری از گیاهان هستند.
- همی سلولزها از پلی ساکاریدهای نا محلول هستند.
- همی سلولز ماده متشکله سلولز نیست و در بیوسنتز آن شرکت نمیکند و به صورت مستقل به عنوان یکی از اجزای ساختاری دیواره سلولی گیاهان می باشد.
- همی سلولزها با توجه به قندهای زیر طبقه بندی میشوند:
همی سلولزهای گزیلان، مانان و گالاکتان که به ترتیب پلی مرهای گزیلوز، مانوز و گالاکتوز می باشند.
- اکثر همی سلولزها هتروپلی ساکارید هستند و معمولا دارای 2تا4 واحد قند مختلف می باشند.
- اکثر قندهایی که در همی سلولز یافت می شود عبارتند از گزیلوز و ارابینوز.
انزیم های آرابیناز بر سه نوعند:
1- آرابینوزیداز A: الیگومرهای آرابینان را به مونومرها تجزیه می کنند.
2- آرابینو زیداز B، شاخه های آرابینان را تجزیه کرده و با برداشتن پیوند آلفا-1به3 انتهایی متصل به رشته های جانبی یک زنجیر خطی ایجاد می نماید. در همین زمان این آنزیم بطور مداوم گروه انتهایی آرابینوز را از انتهای غیر احیا کننده زنجیر خطی جدا می کند. آنزیم آندوآرابیناز،بطور تصادفی زنجیر خطی را هیدرولیز می کند و آن را به الیگومرها می شکند که آرابینازA می تواند بر آن عمل نماید.
3- گالاکتانازها، به دوصورت آندوگالاکتاناز و گالاکتاناز می باشند که آندو گالاکتاناز بطور تصادفی بر رشته گالاکترونیک اسید با شکستن اتصالات بتا-1به4 اثر می گذارد، درحالیکه گالاکتاناز به طور تصادفی عمل می کند تا باندهای بتا-1به3 و بتا-1به6 را بشکند.
سلولز و سلولاز:
یک زنجیر خطی از مولکول های گلوکز با اتصال بتا-1به4 می باشد و این زنجیرها می توانند تشکیل پیوندهای هیدروژنی با همدیگر در امتداد طولشان دهند که منجر به شکل گیری مجموعه ای بنام میوفیبریل گردد. خواص سلولز می تواند متفاوت باشد و بستگی به درجه پلیمریزاسیون و درجه کریستالی شدن دارد. سلولز با درجه پایین ترکریستالی شدن، با کمک آنزیم راحت تر تجزیه می گردد.
سلولاز، سیستمی از آنزیم ها شامل آندگلوکاناز، اگزوگلوکاناز و سلوبیاز (بتا- گلوکوزیداز) می باشد.
آندوگلوکوناز بطور تصادفی پیوند بتا-1به4 گلوکز در زنجیر را هیدرولیز کرده، در حالی که اگزوگلوکاناز، فقط پیوند را از انتهای غیر احیاء کننده شکسته تا به گلوکز، یادیمر سلوبیوزی خود تبدیل نماید. سلوبیاز، سلوبیوز را به دو مولکول گلوکز می شکافد. سلوبیوز به شدت از فعالیت آندو و اگزو گلوکاناز جلوگیری می نماید، بنابراین سلوبیاز در کمپلکس سلولاز ضروری می باشد.

استفاده از کمک فرآیند آنزیمی در استخراج روغن زیتون:
افزودن انزیم هایی که دیواره سلولی را تخریب می کنند به خمیر زیتون سبب شده است تا بازده و کیفیت روغن زیتون بکر افزایش یابد. کمپلکس آنزیمی حاوی پکتیناز و آنزیمهای سلولولیتیک و همی سلولولیتیک می باشد - به اضافه برخی از آنزیم های کم اهمیت تر در این زمینه -.
آنزیم ها دیواره سلولی منابع حاوی روغن را تخریب نموده و دارای اثرات مشابهی بر سیستم های کلوئیدی در خمیر زیتون (پکتین ها، همی سلولز، پروتئین ها و غیره) که قطرات روغن را در خود نگاه می دارند، می باشد. از این طریق قطرات روغن آزاد شده و به تدریج با یکی شدن، قطرات بزرگتری ایجاد می کنند که نهایتا منجر به تولید روغن آزاد می گردد. با روش های موجود در فرآیند روغن کشی، مقادیر زیادی از روغن زیتون استخراج نشده در محصولات فرعی باقی می ماند. آنزیم ها نه تنها موجب انحلال امولسیون مایع – جامد می گردند بلکه امولسیون های مایع – مایع (که عمدتا به وسیله خرد و له کردن و سانتریفوژ کردن در خمیر ایجاد می گردد) را نیز از طریق عمل آندوگالاکتوروناز خود تخریب می نمایند.
کاربرد آنزیم ها همچنین موجب ایجاد تاثیر مثبت روی خصوصیات رئولوژیکی خمیر می گردد. چنان که بعد از تیمار بیوشیمیایی روغن آمادگی بیشتری برای خارج شدن از داخل خمیر دارد که این امر نتیجه جدایی بیشتر فازها ( روغن، آب و مواد جامد) می باشد.
به همین ترتیب روغنی که با آب تشکیل امولسیون داده نیز نمی تواند بوسیله روش های معمول بازیایی گردد. نیروی سانتریفوژ قادر به جدا کردن این دو نیست، بنابراین اگر امولسیون برداشته نشود، این روغن در بخش آبی گیاه قرار گرفته و به هدر می رود. مزیت دیگر محیط آنزیمی مورد بحث، محلول بودن آن در آب است و به عبارت دیگر تمامی آنزیم مورد استفاده در پایان عملیات استخراج روغن به داخل بخش آبی گیاه (آب زیتون) راه پیدا کرده و باقیمانده ای در روغن وجود نخواهد داشت.
اثرات کمی و کیفی آنزیم پکتولیتیک در تولید روغن :
استفاده از آنزیم پکتولیتیکی اولیوکس،نشان داد که، اولیوکس، موجب افزایش راندمان تولید و خصوصیات ویژه روغن گردید که شامل:
1. افزایش میزا ن پلی فنل ها، ارتو–دی فنل ها، ترانس–2–هگزنال و مواد فرار آروماتیک.
2. افزایش امتیاز حسی و پایداری اکسیداتیو، شاخص کیفی عمومی، نسبت کامپسترول به استیگماسترول و الکل های تری ترپنی.
3. کاهش میزا ن شاخص الکلی، میزان هگزانال، الکل های خطی و هیدروکربن های استروئیدی.
4. مقادیر بالاتر شاخص پراکسید به عنوان تنها جنبه منفی شناخته شده در فرآیند استخراج روغن با استفاده از آنزیم بود.
تعیین خصوصیات ویژه روغن زیتون تهیه شده با کمک فرایند آنزیمی جدید:
با انجام آزمایشات استخراج روغن یک فرآیند جدید که در آن از کمک – آنزیم های سیتولازی استفاده شده است آزمایش گردید. اثر کمپلکس آنزیمی بر روی بافت های دانه های روغنی سبب آزاد کردن مقدار بیشتری از برخی مواد مهم محلول در روغن گردید و در نتیجه باعث بهبود مستقیم و غیر مستقیم کیفیت محصول شد.
1. روغن های تولید شده به وسیله افزودن آنزیم های پکتولیتیکی به خمیر دارای مقادیر بیشتری از پلی فنل کل و ارتو – دی فنل (به طور میانگین 8/18 و 9/18 %) بودند.
نتایج مشابهی در مورد تیروزول و هیدروکسی تیروزول – آگلیکون مشاهده گردید و اشاره به این امر دارد که این پدیده منسوب به فعل و انفعال بیوشیمیایی که محیط آنزیمی قادر به انجام آن روی ساختمان مولکولی پیچیده دانه های روغنی (که اجزا تشکیل دهنده فنلی به میزان زیاد و به صورت گلیکوزید و استرها وجود دارند) می باشد که در نتیجه مقادیر بیشتری از ترکیبات فنلی می توانند به صورت آزاد و یا محلول در روغن وجود داشته باشند.
2. میزان مقاومت به اتواکسیداسیون در روغن های تولید شده به روش فرآیند کمک آنزیمی بیشتر می باشد. این روغن ها به دلیل اینکه حاوی ترکیبات فنلی بیشتری هستند، بنابراین دارای طعم بیشتری نیز می باشد.
3. شاخص های کیفی اسپکتروفتومتری ماورای بنفش، پراکسید، اسیدیته و شاخص کربونیل به میزان قابل توجهی تحت تاثیر تیمار بیوشیمیایی نمی باشند.
4. میزان رنگ روغن های تولید شده به روش کمک آنزیمی بیشتر از روغن های شاهد گزارش شده است، هر چند که این پارامتر می تواند به نوع واریته زیتون و شاخص رسیدگی میوه نیز بستگی داشته باشد. روغن های تهیه شده با روش بیولوژیکی از نظر رنگدانه کلروفیل ( کلروفیل b , a ، فئوفیتین b , a ) غنی تر، و از نظر ترکیبات کاروتنوئیدی فقیر تر می باشند و شاخص رنگ آن ها به مراتب بیشتر است.
5. مقدار توکوفرول نیز در روغن های تهیه شده با استفاده از یک کمک فرآیند آنزیمی بیشتر است تقریبا تمامی توکوفرول به صورت آلفا – توکوفرول بوده و بتا، گاما و لاندا – توکوفرول یا وجود نداشته یا به مقدار کم در روغن یافت می شوند.
6. غالبا میزان ترکیبات آروماتیک کل در روغن های تهیه شده با استفاده از یک کمک فرآیند آنزیمی بیشتر است هر چند که به نظر می رسد غنی بودن از ترکیبات فرار عمدتا به عوامل ژنیتیکی مثل واریته بستگی داشته باشد.
افزایش در میزان ترکیب ترانس – 2 – هگزنال که ترکیب فرار اصلی روغن های تازه و با کیفیت خوب می باشد،
نسبت ترانس – 2 – هگزنال به هگزانال که بر خلاف ترانس–2–هگزنال (دارای بوی خوش علف تازه بریده شده است)،دارای بوی غیر قابل قبولی است و به مقدار زیاد در روغن های نامطلوب و فقط به میزان اندکی در روغن های با کیفیت خوب وجود دارد.
7. ترکیب اسیدهای چرب روغن به طور معنی داری تحت تاثیر تیمار آنزیمی خمیر قرار نمی گیرد و به نظر می رسد که این ترکیبات عمدتا تحت تاثیر نوع واریته روغن زیتون قرار داشته باشند و بنابراین عدد یدی نیز تحت تاثیر تیمار آنزیمی قرار نمی گیرد.مقدار تری اسیل گلیسرول کل روغن ها نیز چندان تحت تاثیر آنزیم قرار نمی گیرد.
8. مقادیر شاخص الکلی ( که با کیفیت روغن رابطه معکوس دارد )در روغن های تهیه شده به روش کمک آنزیمی به مراتب پایین تر است.بنابراین مقادیر نسبتا کمی از الکل های تری تری ترپنی و خطی در روغن وجود خواهد داشت.
9. فرآیند کمکی منجر به تولید روغنی می گردد که حاوی مقادیر کمتری از بتاسیتوسترول و استرول های کل می باشد.در این روغن ها نسبت کامپسترول به استیگماسترول نسبتا پایین است.
10. افزودن آنزیم موجب افزایش میزان روغن خروجی ( معمولا به طور میانگین به میزان 8/0 درصد ) می گردد که در فرآیندهای صنعتی این مقدار در راندمان معنی دار است.
11. مقادیر بالاتر شاخص پراکسید به عنوان تنها جنبه منفی شناخته شده در فرآیند استخراج روغن با استفاده از آنزیم بود.
اثرات استفاده از آنزیم ها در استخراج روغن زیتون از لحاظ تکنولوژیکی :
در این جا از آنزیم اولیوکس که یک مخلوط آنزیمی ( پکتیناز ، سلولازو همی سلولاز ) می باشد،جهت استخراج روغن زیتون استفاده شد که دارای مزایای زیر می باشد :
1- بهبود پایداری انباری روغن توسط افزایش میزان آنتی اکسیدان ها
2- بهبود مزه و طعم توسط استخراج کامل تر .
3- افزایش راندمان استخراج به دلیل آزاد شدن روغن پیوندی و شکستن موثر تر امولسیون .
4- کاهش مقدار روغن در فاز ضایعات فرآیند .
5- فیلتراسیون بهتر روغن حاوی ناخالصی کمتر .
6- خصوصیات محصولات فرعی حاصل از فرآیند استخراج آنزیمی- آبی روغن .
7- کیک حاصل دارای روغن کمتری است ( کاهش رطوبت در سیستم جداسازی سه فازی)
8- فاز آبی حاوی روغن کمتری بوده و میزان مواد جامد کاهش می یابد .
9- روغن هایی که به روش آنزیمی تهیه شدند از نظر بتا کاروتن (پیش ساز ویتامین A) گزانتوفیل ها (لوتئین،ویولاکسانتین و نئوکسانتین)،کلروفیل ها و فئوفیتین ها غنی تر بودند.
10- علاوه بر این تماس محیطی (30 %) فاضلاب آبی (با پایین آمدن مقادیر مربوط به COD (نیاز اکسیژن شیمیایی) ،BOD (نیاز اکسیژن بیولوژیکی)، مواد جامد کل، مواد جامد فرار، چربی باقیمانده و مواد جامد مطلق) کاهش می یابد .
نقش کمک آنزیمی جدید « سیتولاز صفر » در بهبود کیفیت و بازده روغن زیتون بکر:
آنزیم بکار رفته سیتولاز صفر نام داشت که یک مخلوط آنزیمی پکتولیتیکی ( پکتیناز، سلولاز و همی سلولاز) می باشد .
خصوصیات روغن های زیتون حاصل از فرآیند کمک آنزیمی مشابه با روش قبل بود و فقط در چند مورد تفاوت هایی مشاهده شد.
اطلاعات بدست آمده نشان می دهد که این پدیده به فعالیت بیوشیمیایی که آنزیم تهیه شده بر روی ساختار پیچیده مولکولی میوه زیتون اعمال کند دلالت دارد که به این طریق مقادیر بالاتری از ترکیبات فنلی،آزاد و در روغن حل می گردند .
1- شاخص های رنگ کلروفیل و کاروتنوئید غالبا بالاتر بودند.به نظر می رسد که آنزیم بر روی آزاد سازی لیپوکرم های سبز و زرد از بافت های گیاهی و حل شدن آنها در روغن تاثیر می گذارد.مقادیر مربوط به کدورت غالبا در روغن هایی که تحت فرآیند کمک آنزیمی قرار گرفتند پایین تر بودند .

2- روغن های تولید شده توسط کمک آنزیم از نظر موم های C40،C42،C44،C16 و موم های کلی بالاتر از روغن های مرجع بودند.شاید با حل شدن این ترکیبات در روغن ها در طول پروسه استخراج،مقادیر آنها زیاد شده باشد.
3- ترکیبات تری آسیل گلیسرول ها و دی آسیل گلیسرول و ترکیبات اسیدهای چرب تحت فرآیند کمک آنزیمی قرار نمی گیرند ولی نسبت 1و2- دی گلیسریدها به 1و3- دی گلیسیریدها به طور مقبت تحت تاثیر قرار می گیرند .تیمار انزیمی دانه های افتاب گردان قبل از استخراج روغن:
13 درصد روغن اضافی در مقایسه با نمونه هایی که تحت تیمار آنزیمی قرار نگرفتند به دست آمد.همچنین در محیط آزمایشگاهی ضریب قابلیت هضم ظاهری کنجاله افزایش و محتوی الیاف خام کاهش یافت.
تیرگی جزئی کنجاله در نتیجه شرایط عملیاتی در طول تیمار مشاده شد.
قابلیت استخراج با حلال کیک هایی که تحت تیمار آنزیمی قرار گرفتند در مقایسه با نمونه شاهد افزایش یافت.
فرآیند آنزیمی آبی در نارگیل :
پودر خشک ونرم تهیه شده از گوشت نارگیل در یک محیط آبی و در دمای 55-50 درجه سانمتی گراد و تحت تاثیر یک نوع سیستم آنزیمی تجاری گرمخانه گذاری شد.بعد از گرمخانه گذاری،مخلوط آبی سانترفیوژ شد که در نتیجه چهار بخش مختلف حاصل گردید:
1- فاز روغنی شفاف
2- لایه امولسیونی
3- فاز آبی
4- فاز جامد
تیمار آنزیمی که موجب آزاد سازی حدود 84 درصد از روغن موجود در گوشت اولیه نارگیل گردید، روغنی شفاف با رنگ زرد روشن و خصوصیات عطر خوشایند تولید نمود.
کیفیت روغن جوانه ذرت تهیه شده به روش استخراج آنزیمی – آبی:
با اعمال پیش تیمار حرارت مرطوب، جوانه ذرت این امکان به وجود آمد تا آنزیم های طبیعی موجود در جوانه غیر فعال شده و ساختمان آنها به صورت باز شده درآید.
ذرت ابتدا آسیاب شده و تحت تاثیر آنزیم قرار داده می شود پس از این که روغن تحت تاثیر واکنش های آنزیمی آزاد گردید ،به وسیله سانتریفوژ کردن جداسازی می شود .
کیفیت روغن تهیه شده به وسیله استخراج آنزیمی پکتینکس اولترااس پی–ال (در 37 درجه سانتی گراد،PH= ۵.۲ و به مدت 6 ساعت) مناسب بود.
مقدار فسفاتیدها در روغن تهیه شده به روش استخراج آنزیمی بسیار پایین است و لذا می توان تصفیه فیزیکی را در مورد آنها پیشنهاد نمود.
مهمترین دلیل برای پایداری اکسایشی وجود مقادیر زیاد توکوفرول می باشد .
دامنه مقادیر اسیدهای چرب آزاد و محصولات اولیه و ثانویه اکسیداسیون در روغن تهیه شده و به روش استخراج آنزیمی – آبی همانند دامنه مقادیر پارامترهای ذکر شده در روغن تهیه شده با روش های تجاری می باشد.
روغن تهیه شده دارای رنگ زرد روشن بوده ولذا می توان در عملیات تصفیه از خاک رنگ بر کمتری استفاده نمود.

 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: